به نقل از «آفتاب»

چرا نوشته روی موشک مهم‌تر از خود موشک بود؟

تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۵۲۸۶۵

آفتاب‌‌نیوز :

هنوز و بعد از گذشته هشت سال از موشک‌هایی که روی آن شعار محو اسرائیل نوشته شده بود، محل بحث است. چه آن زمان که حسن روحانی در سال ۹۶ در مناظره‌ها گفت «روی موشک شعار نوشتند تا برجام را برهم بزنند» چه امروز که ظریف می‌گوید: «ما نمی‌گفتیم موشک نسازید، اما آن شعاری را که روی موشک نوشته بودند، نمی‌دانیم با چه کسی هماهنگ کرده بودند».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما چرا نوشته روی موشک از خود موشک در‌این‌باره اهمیتش بیشتر بود؟ فارغ از گمانه‌زنی‌های فراوان درباره حضور رسانه‌ای ظریف اینکه اساسا موضوعی که می‌خواست در یادداشت «کنشگری مرزی» درباره «ترکمانچای» بگوید چیست، نشست کلاب‌هاوسی او در هفته گذشته یک زاویه نگاه مهم به پرونده هسته‌ای و پرونده بین‌المللی ایران را نشان داد که با نظریه «سازه‌انگاری یا برسازی» (constructivism) و مکتب کپنهاگ باید آن را فهمید.

همچنان که خود ظریف هم بخش اول و اصلی، حرف‌هایش را با همین نظریه آغاز کرد. دقیقا با همین نگاه به‌راحتی می‌توان فهمید چرا موشک‌ها بدون شعار می‌توانست نقش «دفاعی» داشته باشد که برای هر کشوری قابل توجیه است، اما نوشته‌شدن شعار‌های «محو اسرائیل» توانست مورد استفاده پروژه اسرائیلی «امنیتی‌سازی» از پرونده ایران بیاید.

پروژه امنیتی‌سازی
ظریف حرف‌هایش را در کلاب‌هاوس این‌طور شروع کرد: «در روابط بین‌الملل دیدگاهی داریم به عنوان امنیت‌سازی که کمتر در ایران مورد توجه قرار گرفته است. طرح برنامه هسته‌ای ایران، محمل خوبی برای امنیت‌سازی ایران بوده است». وزیر سابق خارجه با استفاده از این مفهوم تلاش کرد توضیح دهد: «چرا بعد از جنگ ایران و عراق، اساسا مسئله ایران از سوی اسرائیل به‌عنوان یک مسئله امنیتی مطرح شد و بعد از فروکش‌کردن جنگ‌های آمریکا در افغانستان و عراق بار دیگر با محوریت اسرائیل و سازمان مجاهدین خلق، برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک موضوع «امنیتی» در دستور کار قرار گرفت».

نظریه سازه‌انگاری
در میان نظریه‌های مختلف روابط بین‌الملل، لیبرالیست‌ها یا رئالیست‌ها (واقع‌گرایان) معتقدند جنبه‌های مختلف روابط بین‌الملل براساس سرشت انسان پایه‌ریزی می‌شود. لیبرالیست‌ها سرشت انسان را «منفعت‌جو» می‌دانند و رئالیست‌ها آن را «نیک‌سرشت» نمی‌دانند. اما نظریه «برسازی» یا «سازه‌انگاری» بر این عقیده است که جنبه‌های مهم روابط بین‌الملل در نتیجه سرشت انسان یا دیگر ویژگی‌های اساسی سیاست جهانی نیست، بلکه آن‌ها به‌طور تاریخی و اجتماعی «برساخته» شده است.

الکساندر ونت یکی از فیلسوفان نظریه سازه‌انگاری است که در مقاله آنارشی اصول سازه‌انگاری را این‌گونه بیان می‌کند: «ساختار جوامع انسانی غالبا به‌واسطه ایده‌ها و هنجار‌ها شکل می‌گیرد و نه نیرو‌های مادی» او «هویت و منافع بازیگران در این سیستم‌ها» را این‌گونه می‌داند که «براساس باور‌های مشترک شکل می‌گیرد و نه طبیعت». ذکر این نکته هم ضروری است که یکی از مهم‌ترین ابزار‌های نظریه سازه‌انگاری «زبان» و کنش‌های زبانی است که در حیطه روابط بین‌الملل با سخنرانی‌ها، مقالات و گزارش‌ها موجب می‌شود شرایطی جدید در روابط کشور‌ها ساخته شود.

نمونه اخیر تبدیل‌شدن یک مقوله از طریق یک «کنش زبانی» به یک «مقوله امنیتی» را می‌تواند در اظهار نظر ابراهیم رئیسی درباره حقابه ایران به روشنی مشاهده کرد. جایی که او اعلام کرد «به حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم، حقابه مردم سیستان و بلوچستان را بدهند. حرف من را جدی بگیرید تا بعدا گلایه نکنید». دیدیم که این کنش زبانی چگونه منجر به یک اختلاف عمیق‌تر شد.

باری بوزان و مکتب کپنهاگ
مکتب کپنهاگ که ظریف به آن اشاره کرد در مطالعات امنیتی یک مکتب فکری است که در کتاب باری بوزان به نام «مردم، دولت‌ها و هراس: مسئله امنیت ملی در روابط بین‌الملل»، (۱۹۸۳) ریشه دارد. مکتب کپنهاگ تأکید خاصی بر جنبه‌های اجتماعی امنیت دارد و از آنجا که بسیاری از اعضای این مکتب در مؤسسه تحقیقات صلح کپنهاگ فعالیت کردند به این نام مشهور شد. باری بوزان این مکتب را در سال ۱۹۸۵ بنیان نهاد.

او در دهه ۱۹۹۰ عمدتا روی ابعاد متعدد امنیت کار کرد و طی دهه اخیر، به شخصیت کلیدی مکتب انگلیسی در باب امنیت تبدیل شده است. بوزان در آثار خود نشان داده است که به اطلاعات وسیعی دسترسی دارد، به کشور‌های زیادی (از جمله ایران) سفر کرده و درصدد ارائه نظریه‌ای درباره امنیت در نظام بین‌الملل است. او تفسیر‌های هابزی و کانتی از امنیت بین‌الملل را ناقص می‌داند و معتقد است می‌توان در قالب نظریه مجموعه منطقه‌ای امنیت، بسیاری از نابسامانی‌های بین‌المللی را توضیح داد.

اساسا امور «امنیتی» به مسائلی گفته می‌شود که با بقا و موجودیت یک مجموعه مانند کشور سروکار پیدا می‌کند یا این‌گونه جلوه داده می‌شود. این قبیل موارد مستلزم تمهیدات اضطراری و اتخاذ تدابیری ورای رویه‌های متداول است. بوزان و همکارانش در کتاب خود تأکید دارند که هر نمونه موفقیت‌آمیز امنیتی‌کردنِ موضوعات، سه مؤلفه دارد: تهدید علیه موجودیت، اقدام اضطراری و خارج از مجاری معمول، تأثیرات ناشی از دورزدن قواعد بر مناسبات بین بازیگران.

همچنین «اِما روچیلد» در مقاله «امنیت چیست» اشاره می‌کند که امنیتی‌سازی هر موضوع، مستلزم ساختار سخنورانه خاص نیز هست. کاربرد عباراتی مانند «آخرین فرصت»، «دیگر مجال جبران وجود نخواهد داشت»، «نه سبک و انتخاب که اصل موجودیت و زندگی در شرف همه‌سوزی است» و عباراتی از این قبیل، هراس بنیادی را به مخاطب القا می‌کند. این قبیل گفتار‌ها خود نوعی عمل یا اقدام هستند، یعنی با بر زبان راندن واژه‌ها، در واقع عملی انجام می‌شود».

نگاهی به رفتار‌های اسرائیل و آمریکا در سه دهه اخیر نشان می‌دهد تا چه اندازه درباره پرونده ایران از این واژه استفاده شده است.

امنیتی‌سازی از پرونده ایران
حالا به این بخش از حرف‌های ظریف دقت کنید که چگونه در قالب نظریه امنیتی‌سازی، رفتار‌های اسرائیل را در سه دهه اخیر توضیح می‌دهد. ظریف گفته بود: «باید توجه داشت که اسرائیل ذاتا به دشمن خارجی نیاز دارد. اسرائیل، ایران را به جای اعراب، دشمن خود قرار داد. در مرحله اول اسرائیل، ایران را در داخل مرز‌های خود دشمن کرد و سپس در جوامع بین‌الملل. به طور مشخص اسرائیل حدود ۳۰ سال پیش، ادعا کرد که ایران شش ماه با بمب هسته‌ای فاصله دارد. حالا پس از چندین سال همچنان این ادعا باقی مانده است».

اگر به سخنان مسئولان اسرائیلی دقت کنیم می‌بینیم که این ادعا که ایران در «آخرین مراحل دستیابی به بمب اتم است» هنوز هم بعد از ۳۰ سال در حال تکرارشدن است و با همین ادعا توانستند به تعبیر «باری بوزان» پرونده ایران را امنیتی کنند. در پروژه امنیتی‌کردن، حساس‌کردن دیگران و ایجاد اجماع و «خطرانگاری» از آن مقوله اهمیت زیادی دارد. هر چیزی که بتواند این پروژه را تقویت کند به کار می‌آید؛ از «انکار هولوکاست» تا «شعار روی موشک». حتی طرح مسئله «بمب هسته‌ای».

ظریف در پاسخ به این پرسش که آیا سلاح هسته‌ای کمکی به تأمین امنیت ایران می‌کند؟ از همین منظر پاسخ داده بود. او گفته بود: «دو نظریه در اینجا وجود دارد. نظری که من به آن نزدیک‌تر هستم و به نظرم رهبری نیز با آن موافق باشند، سلاح هسته‌ای کمکی به امنیت ایران نمی‌کند بلکه کشور را وارد فرایند خطرناکی می‌کند». سؤال درست این است که ظریف هم پرسید که «آیا اسرائیل نگران سلاح هسته‌ای ایران است؟» از نگاه ظریف اسرائیل نگران سلاح هسته‌ای ایران نیست که اگر بود «باید موافق برجام» بود. اما آن‌ها برجام را یک توافق ننگین خواندند.

به باور ظریف مسئله اسرائیل با ایران موضوع «جنگ‌های نامنظم» و «گروه‌های چریکی» است که با اسرائیل مبارزه می‌کنند. به بیان دقیق‌تر ظریف می‌گفت که «اسرائیل از برجام حمایت نکرد، چون هدفش امنیتی‌سازی ایران بود و در این شرایط اگر بگوییم که ما به دنبال سلاح هسته‌ای می‌رویم، در حقیقت در زمین اسرائیل بازی کرده‌ایم».

نتیجه‌گیری
اینکه توان موشکی ایران تا چه اندازه است، در مقام یک مقوله دفاعی همواره مورد تأیید جامعه و نخبگان سیاسی قرار دارد. این قدرت «نظامی دفاعی» توان اجماع‌سازی جهانی علیه ایران را نداشت، تا زمانی که ایران به عنوان یک خطر برای امنیت منطقه جهان تلقی نشود. شعار روی موشک اهمیت داشت، چون اسرائیل با خود موشک نمی‌توانست ایران را متهم کند.

موشک خالی و بدون شعار موشکی بود که توجیه آن در میان ملت‌ها منطق تدافعی داشت. اما نوشتن آن شعار روی موشک، آن را به ابزار تهاجمی تبدیل کرد. آن‌هم در شرایطی که دنیا در سمت ایران ایستاده بود و اسرائیل را نکوهش می‌کرد که چرا با توافق هسته‌ای مخالف است. درست در شرایطی که اسرائیل منزوی بود و نیاز داشت حرکت و اقدامی به کمک آن‌ها بیاید تا پروژه «امنیتی‌سازی» از پرونده ایران را در جهان تقویت کند.

منبع: شرق

منبع: آفتاب

کلیدواژه: ظریف موشک پرونده هسته ای روابط بین الملل هسته ای ایران پرونده ایران سلاح هسته ای امنیتی سازی سازه انگاری روی موشک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۵۲۸۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توانمندی دفاعی ایران از نگاه غرب؛ از فتوشاپ تا تغییر محاسبات

اقدام ایران در حمله به سرزمین‌های اشغالی از داخل خاک خود در میان رسانه‌های صهیونیستی هم بازتاب داشت و این رسانه‌ها را مجبور کرد تا توانایی جمهوری اسلامی ایران برای درگیری با صهیونیست‌ها را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهند. - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، «ایرانی‌ها موشک‌هایی با بُرد بسیار طولانی و دقت بسیار خوب دارند. کشورهای زیادی در جهان نیستند که چنین موشک‌هایی داشته باشند.» این سطری از گزارشی است که دویچه‌وله آلمان منتشر کرده است. گزارشی که در گفت‌وگو با یک کارشناس مسائل نظامیِ اندیشکده مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) مستقر در بریتانیا به تحلیل پاسخ نظامی ایران به رژیم صهیونیستی پرداخته بود.

از نگاه این کارشناس نظامی، هرچند ایران توانایی‌ نظامی و دفاعی بالایی دارد اما مخالفان اصلی او هم کشورهای هستند که رهبران مطلق فناوری‌های نظامی در دنیا محسوب می‌شوند. عبارتی برای تخفیف قدرت دفاعی ایران که البته یک اعتراف ضمنی در آن نهفته است؛ این‌که ایران، توان دفاعی و نظامی خود را نه در سطوح پایین منطقه‌ای، بلکه با سطوح عالی دفاعی و نظامی در دنیا تنظیم کرده است.

این گزارش اما تنها گزارشی نیست که رسانه‌ها و کارشناسان غربی به توان جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از منافع خود به‌صراحت یا تلویح اشاره کرده‌اند. اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک از دیگر مراکزی است که به این موضوع پرداخته است. پایگاه اینترنتی این اندیشکده در گزارشی که در میان سطور و کلمات آن می‌توان رشحات معادله جدید منطقه غرب آسیا را یافت که البته این مرتبه توسط ایران در حال وضع شدن است. نوعی نظم منطقه‌ای که این مرتبه ایران معمار آن است.

در بخش‌هایی از این گزارش آمده است: «حمله بی‌سابقه 14 آوریل ایران به خاک اسرائیل یک تیر هشدار بود. این نشان می‌دهد که تهران توانایی بالقوه‌ای برای ایجاد ضربه‌ای بر برتری هوایی هولناک اسرائیل علی‌رغم فقدان نیروی هوایی مدرن دارد.»

 اسرائیل عمق راهبردی ندارد
نویسنده در بخش دیگری از گزارش به دو مسئله دیگر هم اشاره می‌کند. نخست آن‌که این حمله - که البته کشورهای آمریکا، انگلیس، اردن، فرانسه و چند کشور دیگر برای به حداقل رساندن ضربات آن به کمک صهیونیست‌ها آمدند - به‌وضوح «فقدان عمق استراتژیک و راهبردی» رژیم صهیونیستی را به نمایش کشید.

مفهومی که هر قدر حدأقلی باشد، توانایی یک نظام سیاسی در دفاع از خود را هم کاهش می‌دهد. دیگر آن‌که این حمله که بزرگ‌ترین حمله پهپادی و موشکی تاریخ تا این لحظه محسوب می‌شود «استراتژیست‌های دفاعی در آمریکا و اسرائیل را وادار می‌کند تا محاسبات خود را درباره محدودیت‌های تحمل خطر و توانایی‌های ایران تغییر داده و درباره ایران تجدیدنظر کنند.»

این گزارش با این عبارات معنادار به پایان می‌رسد: «درحالی‌که بیشتر بحث درگیری ایران و اسرائیل بر حملات زمینی نیابتی، عملیات مخفیانه و جنگ سایبری متمرکز شده است، حمله ایران به اسرائیل نشان‌دهنده تشدید دور جدید و خطرناکی در آسمان است.»

اهمیت این اشاره شورای آتلانتیک وقتی معنادارتر می‌شود که در نظر بیاوریم پیش‌فرض تحلیل‌گران و اندیشکده‌های نظامی غرب درباره جمهوری اسلامی، ضعف ایران در پوشش امنیت هوایی خود بود. حالا یکی از مهم‌ترین اندیشکده‌های غربی به این موضوع اشاره می‌کند که حمله ایران، ساحت درگیری‌ها با صهیونیست‌ها را تغییر داده و از حوزه فضای سایبر و نبردهای اطلاعاتی و درگیری‌های روی زمین به آسمان نیز کشانده است. 

 ضربه به بازدارندگی پوشالین صهیونیسم
گاردین از دیگر رسانه‌های غربی است که به تحلیل توانایی‌های اقدام نظامی ایران پرداخته است. این رسانه این حمله را اولین حمله یک کشور خارجی به اسرائیل در طول سه دهه گذشته معرفی می‌کند. حمله‌ای که البته ایالات‌متحده، بریتانیا، اردن و فرانسه به کمک آمدند تا بتوانند ضربات آن را کاهش دهند. گاردین این حمله را یکی دیگر از مصادیق و نشانه‌های تضعیف بازدارندگی امنیتی و نظامی اسرائیل توصیف کرد. بازدارندگی رو به ضعفی که پیش‌ازاین با رویدادهایی مثل طوفان‌الاقصی در نوار غزه، درگیری با حزب‌الله لبنان در مرزهای شمالی سرزمین‌های اشغالی و تلاش برای حملات پهپادی از سوی حوثی‌های یمن ضربات متعددی خورده و زیر سؤال رفته بود.

در بین رسانه‌های منطقه و جهان عرب هم شبکه الجزیره از رسانه‌هایی بود که در اوج تنش بین جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی در گزارش مفصلی به تبیین توانایی‌های دفاعی ایران به‌خصوص در حوزه پدافند هوایی پرداخت.

الجزیره با اشاره به اینکه ایران در حوزه نیروی هوایی و جت‌های جنگنده دارای ضعف است؛ صریحاً به این موضوع اشاره کرده است که ایران تلاش کرده با توسعه برنامه‌های موشکی و پهپادی، این ضعف را جبران کند. الجزیره در ادامه تأکید کرده که ایران برای بهبود سامانه‌های دفاع هوایی خود تمرکز کرده و این کار علاوه بر آن است که برخی پایگاه‌های هوایی، انبارهای موشکی و تاسیسات هسته‌ای خود را برای محافظت در برابر مهمات سنگرشکن آمریکایی و اسرائیلی در دل کوه و در اعماق زمین احداث کرده است.

 توان دفاعی ایرانی‌ها کاملاً بومی است
در این میان، بودند رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست که هرچند با اتکا بر ادعای صهیونیست‌ها به رهگیری 99 درصدی شلیک‌ها سعی کردند پاسخ نظامی و دفاعی ایران را در حمله به سرزمین‌های اشغالی تخفیف دهند اما در نهایت به این موضوع هم اعتراف کردند که زرادخانه موشک‌های بالستیک ایران، بزرگ‌ترین زرادخانه موشکی در کشورهای غرب آسیاست.

نکته مهم گزارش واشنگتن‌پست آن است که این توانایی تسلیحاتی به‌طور کامل با اتکا به توان و تولید داخلی توسعه یافته است. این رسانه مطرح آمریکایی در ادامه اشاره کرده که ایران در سال‌های اخیر نشان داده که توانایی ارتقا و بهبود برخی از سامانه‌ها را داشته تا برد و دقت این موشک‌ها را افزایش دهد. واشنگتن‌پست این موضوع را هم مورد تأکید قرار داده که این حمله محک خوبی برای ایران بود تا نقاط قوت و ضعف شبکه پدافندی رژیم صهیونیستی را شناسایی کند.

اقدام ایران در حمله به سرزمین‌های اشغالی از داخل خاک خود در میان رسانه‌های صهیونیستی هم بازتاب داشت و این رسانه‌ها را مجبور کرد تا توانایی جمهوری اسلامی ایران برای درگیری با صهیونیست‌ها را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهند.

روزنامه تایمز اسرائیل در یکی از این گزارش‌ها که البته قبل از عملیات «وعده صادق» منتشر شده به توانایی‌های دفاعی ایران برای انتقام از صهیونیست‌ها پرداخته است. این رسانه با تأکید بر این‌که جمهوری اسلامی ایران بزرگ‌ترین قدرت موشکی در غرب آسیاست به نقل از شبکه 12 رژیم اسرائیل به موضوع جالبی اشاره می‌کند: «موشک‌های بالستیک شلیک‌شده از ایران 12 دقیقه طول می‌کشد تا به اسرائیل برسد، موشک‌های کروز دو ساعت طول می‌کشد و پهپادهایی که از جمهوری اسلامی پرتاب می‌شوند 9 ساعت طول می‌کشد تا به هدف خود برسند.»

 و ما ادراک ما العماد
اورشلیم‌پست دیگر رسانه صهیونیستی هم در تحلیل حمله موشکی ایران به سرزمین‌های اشغالی به بررسی توانایی‌های یکی از موشک‌هایی پرداخته که در عبور از سپر دفاع ضدموشکی رژیم صهیونیستی کارنامه خوبی از خود بر جای گذاشته است: «این حمله اولین استفاده عملیاتی از موشک بالستیک جدید ایرانی، عماد بود که سال گذشته نیز معرفی شد. نوآوری اصلی این موشک این است که یک موشک قابل مانور است: این موشک در زمان پرتاب بر روی یک مسیر بالستیک از پیش تعیین شده پرواز نمی‌کند. با این‌حال، می‌تواند پس از ورود به جو برای فریب سامانه‌های دفاع موشکی رهگیری و موشک‌های رهگیر که برای رهگیری آن پرتاب می‌شوند، مانور دهد. عماد با بردی در حدود 1700 کیلومتر به ایران اجازه می‌دهد از عمق خاک خود به اسرائیل موشک پرتاب کند. انرژی آن از سوخت مایع تامین می‌شود. سر جنگی آن نیز به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر از موشک‌های کروز و راکت‌های سنگین شلیک شده به‌سوی اسرائیل است.»

آن‌چه در سطرهای گذشته به آن اشاره شد نمونه کوچکی از بازتاب حمله مستقیم ایران از داخل خاک خود به سرزمین‌های اشغالی است که در دفاع از منافع خود انجام گرفت. بازتاب‌هایی که هر یک را می‌توان به نوعی اعتراف به توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران دانست. توان دفاعی و نظامی که پیش از این و از جانب همین رسانه‌ها و تحلیلگران مورد طعنه و کنایه واقع می‌شد. حالا و در میان معرکه نبرد و میدان عمل مشخص شده است که توان ایرانی‌ها واقعی بود یا ادعای مضحک آن سیاست‌مدار آمریکایی که توانایی‌ها و تجهیزات دفاعی و نظامی ایران را فتوشاپ خوانده بود.

منبع: khamenei.ir

انتهای پیام/